Ondermijnende criminaliteit
Ondermijnende criminaliteit bestaat uit alle vormen van misdaad die een bedreiging vormen voor de integriteit van onze samenleving. Voorbeelden zijn burgers of bedrijven die crimineel geld witwassen of frauderen met vastgoed, overheidssubsidies of aandelen, wietplantages op zolder, XTC-labs in woonwijken. Vaak ligt er een link met zaken als cybercrime, drugshandel en mensenhandel. Bij ondermijnende criminaliteit is meestal sprake van verwevenheid van onderwereld en bovenwereld. Legale structuren worden gebruikt voor illegale activiteiten. Dit onderwerp wordt regelmatig door de regioburgemeesters met de minister van Justitie en Veiligheid besproken in het LOVP.
Ondermijnende criminaliteit is niet altijd zichtbaar, maar heeft wel zichtbare gevolgen voor de Nederlandse burger. Verloedering op straat, verwaarlozing van panden, mensenhandel, drugshandel en afpersing leiden tot problemen in de maatschappij. Ook zorgt deze vorm van criminaliteit voor aantasting van het rechtsgevoel en aantasting van de rechtstaat en zijn instituties.
De aanpak van georganiseerde misdaad vraagt om een georganiseerde overheid en een integrale aanpak. De integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit is gericht op de inzet van preventieve, bestuursrechtelijke, privaatrechtelijke, fiscale en/of strafrechtelijke instrumenten. Wanneer de strafrechtelijke opsporing en vervolging door politie en justitie gecombineerd wordt met bestuurlijke en fiscale middelen, ontstaat de meest effectieve vorm van de bestrijding van georganiseerde criminaliteit: de integrale aanpak. Deze aanpak krijgt vooral op regionaal niveau vorm. Verschillende partijen zoals gemeente, provincie, politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst en bijzondere opsporingsdiensten, gaan op basis van gelijkwaardigheid, een intensieve samenwerking met elkaar aan. De ene keer zal dat leiden tot bestuurlijk, de andere keer tot strafrechtelijk optreden. Een bestuurlijke aanpak houdt in dat het openbaar bestuur maatregelen neemt die de georganiseerde criminaliteit in de activiteiten belemmeren of frustreren via bestuursrechtelijke weg. Bijvoorbeeld door het stopzetten van subsidies of toepassen van BIBOB onderzoeken om vergunningen te weigeren. Ook het aangaan van samenwerkingen met maatschappelijke partijen (burgers en bedrijven) is uitdrukkelijk onderdeel van een integrale aanpak. Er zijn in Nederland tien Regionale Informatie en Expertise Centra (RIEC's) en één Landelijk Informatie en Expertise Centrum (LIEC) ingericht die de integrale en de bestuurlijke aanpak van ondermijning ondersteunen.