Begroting 2020 Justitie en Veiligheid

17 september 2019

De op Prinsjesdag gepresenteerde begroting 2020 van JenV bevat geen extra investeringen voor de politie. Genoemde intensiveringen en versterkingen in de begroting zijn merendeel uitwerkingen van bekende zaken uit het regeerakkoord en/of voorjaarsnota of voortzetting van bestaand beleid waar geen extra geld tegenover staat. De regioburgemeesters roepen in voorbereiding op de Algemene Beschouwingen op tot een structureel ondermijningsfonds en meer mogelijkheden voor informatie-uitwisseling en zonden daartoe bijgaande brief.

Onderstaand een selectie van een aantal algemene noties uit de begroting:

  • Het functioneren van de rechtspraak staat onder druk. Met deze begroting worden financiële tekorten opgelost en wordt ook ruimte gecreëerd voor de nodige investeringen in kwaliteit, zoals het wegwerken van achterstanden en het verkorten van de doorlooptijden. Het restant van de taakstelling bij het Openbaar Ministerie wordt structureel teruggedraaid.

  • De aanpak van ondermijning wordt in 2020 verder versterkt met een breed pakket van preventieve en repressieve maatregelen. De integrale intelligencepositie krijgt een forse impuls en regio’s en landelijke diensten brengen de aanpak op een hoger niveau door de uitvoering van hun integrale versterkingsplannen. De internationale samenwerking met grenslanden, Europese partners en met bron- en transitohandel wordt verstevigd. Ook worden, samen met ministerie van financiën, extra maatregelen getroffen om witwassen tegen te gaan.
  • De raming van de afpakopbrengsten wordt vanaf 2020 structureel verhoogd. In 2020 naar 24 mln, in 2021 68 mln en vanaf 2022 107 mln. JenV draagt een (onbekend) deel van het risico als de raming niet wordt gerealiseerd.
  • De ondermijningswetgeving wordt verder aangepast om geconstateerde juridische knelpunten op te lossen. Er komt een bevoegdheid voor burgemeesters om woningen te sluiten na beschieting of het aantreffen van vuurwapens. Het wetsvoorstel Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden maakt het delen van informatie makkelijker. Er komt wetgeving op het ontnemen van crimineel vermogen. En er komen verboden op groepen van nieuwe psychoactieve stoffen en op invoer en bezit van bepaalde grondstoffen die worden gebruikt bij drugsproductie. Het kabinet heeft een wetsvoorstel in voorbereiding gericht op het verbieden van ondermijnende organisaties: rechtspersonen met doel of activiteiten in strijd met openbare orde.

  • De opsporing en gebiedsgebonden politie (GGP) worden in 2020 verder versterkt met de ontwikkelagenda’s opsporing en GGP. Waaronder diverse moderniseringsexperimenten, onder andere gericht op burgeropsporing, private opsporing, de aanpak van cybercrime, het gebruik van big data in ondermijningszaken, forensische opsporing en de aanpak van FINEC. De samenwerking tussen opsporing en GGP in de basisteams krijgt vorm door lokale veiligheidsproblemen op vernieuwende wijze aan te pakken. Bijvoorbeeld door financiële barrières op te werpen, criminele goederenstromen en verdienmodellen te verstoren en meer datagestuurd te werken. Politie hanteert met anderen de aanpak Samenspannen tegen ondermijning. Daarin worden kleinschalige projecten uitgevoerd om met het lokale gezag lokale ondermijning aan te pakken. Er wordt ingezet op het beter in positie brengen van leiding van de teams, het beter laten aansluiten van het opleidingsniveau in de basisteams bij maatschappelijke en technologische ontwikkelingen en de administratieve lasten binnen opsporing worden aangepakt.

  • De prestaties in de strafrechtketen worden in 2020 verbeterd. Het Bestuurlijk Keten Beraad richt zich hiertoe op keteninformatievoorziening, het verkorten van doorlooptijden en de aanpak multiproblematiek. In 2020 wordt het digitaal procesdossier verder ontwikkeld en komt een ketenbreed slachtofferportaal beschikbaar. Er komt een landelijke infrastructuur voor multimediabestanden en een nieuwe norm voor doorlooptijden.

  • JenV zal in het kader van de uitvoering van de werkagenda multiproblematiek en het Bestuurlijke Ketenberaad multiproblematiek in 2020 in 10 gemeenten werken aan verbetering van de bestaande aanpak. Gekeken wordt of er nieuwe interventies nodig zijn en of inrichting van een landelijk escalatieteam toegevoegde waarde heeft. Vanuit de aanpak ‘Geweld hoort nergens thuis’ volgt in 2020 een handelingskader voor de eerste 24-uur in een crisis. De spreekuurlocaties huiselijk geweld worden uitgebreid. Eind 2020 is er een risico-inventarisatie instrument beschikbaar in het zorg- en veiligheidsdomein. Daarnaast wordt de persoonsgerichte aanpak in 2020 verder ontwikkeld. Zorg en Veiligheidshuizen worden gestimuleerd om een topX-aanpak te ontwikkelen.

  • De wachttijden binnen de jeugdbeschermingsketen worden teruggedrongen. Er volgen initiatieven om de jeugdbescherming minder ingewikkeld en efficiënter te organiseren. Waar het gaat over vrijheidsbeneming van jongeren wordt de transitie ingezet naar een duurzaam stelsel met meer maatwerk en differentiatie in beveiligingsniveaus en zorgintensiteit. Overcapaciteit wordt afgebouwd. Besparing die dit oplevert maakt het mogelijk te investeren in meer maatwerk lokaal en landelijk.

  • De doelstelling voor 2019 uit de Veiligheidsagenda ten aanzien van onvindbaren is behaald. In 2020 verschuift de primaire inzet naar aanpak aan de voorkant van de strafrechtketen, de fase van vervolging en berechting. De instroom van nieuwe onvindbaren zal daardoor verminderen.

  • Detentie komt meer in het teken van terugkeer. JenV investeert in het vergroten van veiligheid in gevangenissen, o.a. preventie, opsporing en bestraffen van smokkelwaar. Een tegenvaller bij DJI door hogere bezetting wordt met deze begroting gedekt door eenmalig 11 mln. Er komt extra geld voor inzet van speurhonden in gevangenissen.

  • In 2020 worden de beleidsvoornemens uit de integrale migratieagenda 2018 voortgezet. Voor de asielketen wordt extra geld beschikbaar gesteld, in 2020 € 134 mln. De IND krijgt extra middelen voor een stabieler financieel- en personeelsbeleid en om de achterstanden bij de behandeling van asielaanvragen in te lopen. Inzet is dat IND in 2021 90% van aanvragen binnen de termijn af zal doen. Benodigde middelen voor andere organisaties in de keten, passend bij IND, zijn in voorjaarsnota toegevoegd. De capaciteit van de KMar wordt verder versterkt met het oog op bescherming van buitengrenzen.

  • Een deel van de interne problematiek bij JenV na de voorjaarsnota wordt gedekt door over drie jaren in totaal 32,4 mln aan bijzondere bijdragen van politie te desalderen (reeds aangekondigd).

Over de algemene bekostiging van politie is het volgende in de begroting opgenomen:

  • De algemene bijdrage voor politie bedraagt in 2020 ruim 5,7 mld. Dit is inclusief de tranche 2020 uit de regeerakkoordgelden (82 mln), extra gelden voor tijdelijke opvang uitstroom (19 mln) en loonbijstelling (149 mln). Dit is naast de algemene bijzondere bijdragen voor DSI (70,3 mln), teams verkeer (49,4 mln), digitalisering en cybercrime (13,8 mln) en versterking gebiedsgerichte inzet (9,9 mln). 
  • Het aandeel Personeel bedraagt 4,8 mld en Materieel 1,4 mld.
  • De politieacademie krijgt middelen uit het regeerakkoord tot 16 mln structureel vanaf 2022 om docenten aan te nemen en huisvesting uit te breiden. In totaal komen er in hele land in de periode 2018-2024 ca. 150 docenten bij.

Rijksbegroting 2020 Justitie en Veiligheid