Begroting 2022 Justitie en Veiligheid

21 september 2021

Hieronder vindt u in het kort de belangrijkste punten uit de zojuist gepresenteerde begroting 2022 voor wat betreft Justitie en Veiligheid. In onderstaande bullits wordt ingegaan op het onderdeel politie en grote wijzigingen in het veiligheidsdomein. Apart vindt u het gezamenlijk statement van regioburgemeesters, Openbaar Ministerie en politie als reactie op de plannen van het demissionair Kabinet.

De belangrijkste wijzigingen op een rij:

  • Een intensivering van 154 mln. euro in 2022 naar 64 mln. euro structureel in 2025 ten behoeve van beschermen en beveiligen. Dit gaat onder andere naar extra capaciteit voor de politie en de KMar voor bewaken en beveiligen.
  • Een intensivering van 154 mln. euro per jaar voor de sociale advocatuur, aflopend naar 64 mln. structureel in 2025. Met de vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand wordt ingezet op snellere en meer laagdrempelige hulp voor mensen met problemen. Het beroep op rechtsbijstand zal hierdoor in de toekomst naar verwachting enigszins afnemen. Daarnaast zet het kabinet in op een grotere (financiële)bijdrage van commerciële advocatenkantoren. Deze maatregelen moeten ertoe leiden dat met ingang van 2025 nog een structureel bedrag van € 64 mln. per jaar benodigd is.
  • Een intensivering van 370 mln. structureel per 2022 voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit (bestrijding ondermijning). Hieronder vindt u een nadere uitsplitsing.

Aanpak ondermijnende criminaliteit

De onderverdeling van de intensivering van 370 mln. staat niet in de begroting opgenomen. Het persbericht van JenV geeft aan dat het geld besteed gaat worden aan:

  • Aanpak criminele geldstromen
  • Aanpak mainports
  • Lokale aanpak voorkomen criminele aanwas
  • Versterken reclassering en zorg- en veiligheidshuizen in de wijk
  • Versterken regionale aanpak (havens, vakantieparken, schuren etc.)
  • Handhaving van verboden op lachgas en designerdrugs
  • Versterking internationale aanpak
  • Versterking in de keten: Politie, Openbaar Ministerie en rechtspraak, Bijzondere opsporingsdiensten, FIOD, Belastingdienst, Douane en Koninklijke Marechaussee, Forensische opsporing

De miljoenennota en bijbehorende begrotingsstukken kunt u via onderstaande links vinden:

Begroting 2022 Justitie en Veiligheid

Politie Begroting en beheerplan 2022-2026

De belangrijkste onderdelen uit de beleidsagenda

Hieronder staan integraal de belangrijkste passages uit de beleidsagenda van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Ondermijning

We staan voor een enorme taak om de georganiseerde, ondermijnende criminaliteit terug te dringen. De invloed daarvan op onze samenleving is niet minder dan funest. Dit betekent dat we de criminele (drugs)industrie zoveel mogelijk moeten ontmantelen. Maar ook dienen we ons te richten op het weerbaarder maken van onze legale economie en logistiek, ons bestuur en ons justitiële systeem tegen crimineel geld, bedreigingen en liquidaties. De focus richt zich in 2022 op de aanpak van dominante criminele verdienmodellen en randvoorwaarden die Nederland aantrekkelijk maken voor ondermijning. Ook minder aantrekkingskracht van het criminele milieu op jongeren verdient hierbij een plek. En in 2022 krijgen uiteenlopende wetstrajecten uit de wetgevingsagenda ‘aanpak ondermijning’ een vervolg.

Daarnaast richten we ons op vijf cruciale deelopgaven: 1) preventie en weerbaarheid in de aanpak, 2) krachtig ondermijningsbeleid, 3) verdere inrichting van het Multidisciplinair Interventieteam (MIT), 4) criminele geldstromen en 5) en een sterk stelsel van bewaken en beveiligen.

Het kabinet heeft in dit licht besloten om in 2022 € 524 mln. extra te investeren in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit, waarvan € 154 mln. wordt uitgetrokken voor bescherming en veiligheid. Daarnaast zijn structurele middelen beschikbaar gesteld voor de samenhangende aanpak van ondermijning.

Onrust & online veiligheid

Kritische geluiden zijn essentieel voor de democratie en rechtsstaat, maar altijd binnen de grenzen van de wet. JenV wil met gemeenten, uitvoeringsorganisaties en andere partners voorkomen dat maatschappelijk ongenoegen omslaat in maatschappelijke onrust. Dit noodzaakt tot bezinning op de bestuurlijke rol en bevoegdheden van burgemeesters in online monitoring en handhaving, evenals op de samenwerking hierbij met politie, jeugdwerk en buurtbewoners.

Dit dwingt tot actualisatie van de manier waarop de politie en het lokaal bestuur signaleert en intervenieert als het gaat om online orde en veiligheid

Politie

Brengen langs drie lijnen focus aan in de wijze waarop de politie proactief en repressief kan voldoen aan de opdracht om Nederland veiliger te maken en onze rechtsstaat goed te onderhouden. Het gaat hierbij om de positie van de politie in de samenleving, de toerusting van de politieorganisatie en de ontwikkeling van de taakuitvoering en het werkaanbod. De sterke verbinding met de wijk is en blijft een pijler van de politie - ook als het gaat om ondermijnende criminaliteit.

Zoals bij alle JenV-onderdelen moet de politie in haar werk verbindend en benaderbaar zijn voor iedereen. Daarvoor is meer diversiteit nodig evenals bewustwording en gedragsverandering in alle lagen van de politieorganisatie.

In 2022 bouwt de politie verder aan het korps. Naast het MIT en de Veiligheidsagenda realiseert de politie de houtskoolschets opsporing en de ontwikkelagenda’s intelligence en opsporing. Het gebiedsgebonden politiewerk staat op dit moment onder druk. Daardoor zijn agenten niet optimaal aangesloten bij de wijken waarin zij opereren. De politie werkt dan ook verder aan de veranderopgaven van de ontwikkelagenda. Hierbij is extra aandacht voor de dienstverlening aan de burger.

Crises

Doelmatige en doeltreffende crisisbeheersing vereist meer regie. In het stelsel van crisisbeheersing wordt de regierol van onze Minister versterkt. Voor crisisbeheersing en brandweerzorg stellen we een integraal wettelijk kader op. Het doel daarvan is een samenhangend stelsel waarbinnen overheden onderling en met (private) crisispartners, maatschappelijke organisaties en burgers slagvaardiger samenwerken om op incidenten en crises te kunnen anticiperen en ze te beheersen. De verdere uitwerking van het kabinetsstandpunt, waaronder de vormgeving van het stelsel, is onderdeel van een gezamenlijke nieuwe strategische agenda voor 2022 en daarna

Gegevenswet

Voor de aanpak van veiligheidsproblemen is het noodzakelijk dat politie, OM, DJI, CJIB en reclassering persoonsgegevens verwerken. Of het nu gaat om de aanpak van ondermijnende criminaliteit, de handhaving van de openbare orde of de terugkeer en resocialisatie van veroordeelden in onze maatschappij. Deze organisaties zijn daarbij gebonden aan wetten zoals de Wet politiegegevens en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens. Deze wetten zijn complex, sluiten niet goed op elkaar aan en sluiten evenmin goed aan op de praktijk. Vaak gaat het om gevoelige gegevens over slachtoffers, getuigen, verdachten en veroordeelden. De overheid moet daarmee zorgvuldig omgaan. Voor een doeltreffende aanpak van maatschappelijke problemen is een nieuwe wet noodzakelijk: een wet die ruimte biedt én grenzen stelt bij het toepassen van nieuwe technologieën én waarborgen biedt om de persoonlijke levenssfeer te beschermen. Daarom werken we aan een nieuwe gegevenswet voor het politie- en justitiedomein.

Keten

De doorlooptijden binnen de rechtspraak zijn soms te lang. Lange wachttijden en onduidelijkheid over de stappen in het proces kunnen leiden tot zorgen en onzekerheid bij rechtzoekenden. Daarom staat verbetering van doorlooptijden ook in 2022 op de agenda als onderdeel van de meerjarige afspraken tussen de Rechtspraak en JenV.

In 2022 digitaliseert de rechtspraak een groot deel van de procedures en dossiers en zal het digitaal procesdossier (DPD) landelijk worden uitgerold. Eind 2022 zijn de eerste multimediavoorzieningen ontwikkeld voor veelvoorkomende criminaliteit

Mensenhandel

Het programma «Samen tegen mensenhandel» biedt JenV en andere ministeries het fundament om seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting te voorkomen en tegen te gaan. In 2022 continueren we dit programma en zetten we expliciet in op drie thema’s: kwetsbare jongeren beschermen, mensenhandel stevig online aanpakken en klanten aanspreken op hun verantwoordelijkheid bij het afnemen van seksuele diensten.

Diversiteit

De politie moet dus oog hebben voor de verschillende culturen en leefstijlen in ons land. Tevens moeten alle politiemedewerkers, ongeacht hun achtergrond, zich binnen de organisatie gewaardeerd en veilig voelen. Racisme en discriminatie hebben geen plaats binnen de politie. Daarom wordt vanuit een nieuw perspectief gewerkt aan thema’s diversiteit, inclusie en vakmanschap. Het voorkomen en bestrijden van discriminatie en racisme en het zorgen voor veiligheid in de teams en veiligheid voor alle burgers heeft daarbij expliciet de aandacht. In de jaren 2021-2024 wordt in totaal € 7 mln. ingezet voor de activiteiten in het kader van Politie voor iedereen, in het bijzonder de pilot als gevolg van de motie Paternotte om in nauw overleg met het OM de mogelijkheden van inzet van gespecialiseerde rechercheurs bij discriminatie te onderzoeken.

MIT en B&B

In 2022 besteedt de politie de haar toegekende middelen (€ 32,5 mln.) voor het Multidisciplinair Interventieteam (MIT) en voor Bewaken en Beveiligen (€ 29,8 mln.) aan respectievelijk het verder opbouwen van het MIT en voor wat betreft Bewaken en Beveiligen, aan de voorgenomen versterking van de informatieorganisatie, de maatregelenadvisering en de inrichting van regionale teams Bewaken en Beveiligen.

GGP

De samenleving wordt steeds digitaler, criminaliteit wordt complexer en verschuift zich steeds verder naar het digitale domein. De politie moet hierop inspelen. In steeds meer basisteams zijn ‘digitale wijkagenten’ actief, zodat de politie niet alleen dichtbij is in de wijken, maar ook op het web.

Opsporing

Ook de opsporing blijft zich ontwikkelen om flexibel te kunnen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen die invloed hebben op de aard van de criminaliteit en de mogelijkheid om die op te sporen. De doorontwikkeling van de opsporing richt zich de komende jaren op het vergroten van actievermogen, lerend vermogen, samenwerkend vermogen en intelligence-gestuurd werken. Ook zet de politie in op de versterking van de specialistische opsporing, waaronder digitale en forensische opsporing, door toepassing van innovaties en het vergroten van kennis.