3 juli 2017

In basisteams zien medewerkers veel georganiseerde misdaad in de eigen wijk wat vervolgens niet wordt aangepakt door een tekort aan recherchecapaciteit. Dit concluderen Van der Torre en Van Valkenhoef in hun rapport ‘De lokale betekenis van basisteams’.

Het onderzoek is uitgevoerd in drie basisteams. Er zijn onder andere interviews gehouden met politiemensen, gemeentelijke veiligheidsambtenaren en gezagsdragers en er is een enquête uitgezet bij gemeenteraadsleden, politiemedewerkers en burgers.

Georganiseerde misdaad in de wijk wordt weinig aangepakt

Het onderzoek geeft een inkijk in de beleving van politiemensen en bestuurders over het functioneren van de basisteams. Respondenten geven aan dat de incidentafhandeling veel prioriteit krijgt ten koste van wijkgerichte activiteiten en lokale opsporing. Een belangrijke constatering van de onderzoekers is dat wijkagenten veel georganiseerde misdaad in hun wijken zien, maar deze lokale criminelen door de politie veel te weinig worden aangepakt door een gebrek aan recherchecapaciteit in het eigen basisteam. De capaciteit wordt ingezet voor aangiftecriminaliteit. Daarnaast komt er veelal geen goede verbinding tot stand met andere rechercheafdelingen (zoals een districtsrecherche of een regionale recherche) om de criminelen aan te pakken. De onderzoekers pleiten voor meer recherchecapaciteit in de basisteams om deze ondermijnende criminaliteit aan te pakken. Deze constatering en aanbeveling ligt in lijn met de investeringsagenda van de Regioburgemeesters en het OM waarin naast extra capaciteit voor het gebiedsgebonden werken (zoals wijkagenten), ook wordt gepleit voor meer hoogwaardige opsporing in het basisteam.

Onvoldoende menskracht in het basisteam

Slechts een vijfde van de respondenten vindt dat de politie een basisvoorziening is die voldoende aanwezig en actief is. Het merendeel stelt dat het basisteam over onvoldoende menskracht beschikt. In de investeringsagenda pleiten de regioburgemeesters voor een uitbreiding van de sterkte voor de basispolitiezorg, wijkagenten en de opsporing.

Politie op grotere afstand van de burger

De helft van de respondenten vindt dat de reorganisatie de politie op grotere afstand van de burgers heeft geplaatst, onder meer vanwege de huisvesting. De respondenten geven een onvoldoende aan de politieorganisatie als het gaat om ‘het aantal politiebureaus in het basisteam’. Volgens respondenten gaat het sluiten van bureaus ten koste van de aanwezigheid in wijken en daarmee trekt het een wissel op de wijkkennis en op het niveau van handhaving. Burgers zijn ook kritisch over het sluiten van bureaus. Ook dit ligt in lijn met de investeringsagenda (investeren in voldoende fysieke steunpunten van de politie in de wijken).

Structurele knelpunten vanwege ontwerpkeuzes

De onderzoekers noemen enkele structurele knelpunten die te herleiden zijn naar ontwerpkeuzes bij de vorming van de basisteams. Zo stellen ze dat de personele samenstelling van de basisteams te generalistisch is om bijvoorbeeld de opsporing goed uit te kunnen voeren. Het merendeel van de politiemensen geeft aan behoefte te hebben aan meer gespecialiseerde politiemensen.
Verder stellen de onderzoekers dat het belang van leiding en hiërarchie voor het functioneren van de politie is onderschat bij de inrichting van de basisteams. Er zijn slechts twee of drie leidinggevenden op een basisteam van soms wel meer dan 150 medewerkers en daarnaast zijn er inspecteurs en brigadiers die op ‘inhoud en gezag’ sturen. In de praktijk werkt dit niet zo en zie je dat bijvoorbeeld specialisten en experts die formeel geen ‘lijnbaas’ zijn, wel leidinggevende taken oppakken.
Daarnaast staan door de nieuwe inrichting de ondersteunende diensten op grote afstand van het basisteam; politiemensen voelen zich onvoldoende ondersteund op bijvoorbeeld personele zorg en ICT.
De teamleiding ervaart een beperkte budgettaire ruimte om effectief te kunnen optreden. Ook de regioburgemeesters pleiten al langere tijd voor meer budgettaire ruimte voor de leiding van basisteams en met de versterkingsgelden per basisteam is daar een nu een begin mee gemaakt.

Overwegend tevreden burgemeesters

De bevraagde burgemeesters zijn overwegend tevreden over het lokale veiligheidsbeleid en het aandeel van de politie daarin. Tevens is er grote tevredenheid over de slagkracht van de politie bij acute of ernstige gebeurtenissen. De burgemeesters constateren dat de inrichting van de politie knelt bij structurele lokale ordeproblemen.

Rapport ‘De lokale betekenis van basisteams’