12 november 2018

Het politiewerk is volop in ontwikkeling. Met de ontwikkelagenda ‘Podium voor goed politiewerk’ wil de Nationale Politie het gebiedsgebonden werken stevig verankeren in de wijk en toekomstbestendig maken. Een ontwikkeling waar de politie de komende jaren mee aan de slag gaat. Maar de gekozen ‘bottom-up’ aanpak heeft vanuit de basisteams al een hele reeks verrassende en goede bruikbare initiatieven opgeleverd. Én heel veel energie, vertelt politiechef Frans Heeres die de ontwikkeling als landelijk portefeuillehouder aanstuurt.

“De maatschappij verandert in hoog tempo en wij moeten als politie die middenin de samenleving staat, mee veranderen”, zegt politiechef Frans Heeres op het hoofdbureau van de Politie in Den Haag. De portefeuillehouder gebiedsgebonden politie vertelt met passie over zijn opdracht. “Hoe je met 167 basisteams in 43 districten meebeweegt, kun je niet precies van tevoren uittekenen. Wat in de reorganisatie top-down is neergezet, past niet altijd bij lokaal maatwerk. We stimuleren binnen gebiedsgebonden politie de ontwikkeling van nieuwe ideeën met een bottom-up veranderstrategie. Als je lokaal ruimte geeft voor die ontwikkeling, dan komt er enorm veel energie los. Er is nu veel beweging gaande in de basisteams. Vervolgens faciliteren we dat men leert van elkaar.”

Punt op de horizon

Om de ontwikkeling van het gebiedsgebonden politiewerk aan te sturen is een ontwikkelagenda opgesteld met vier externe en vier interne opgaven. Extern is de focus gericht op werken in wijk en op het web, omgaan met de wereld in de wijk, samenspannen tegen ondermijning en wendbaar nabij zijn. Intern is het zaak de positie van de teamchefs te verstevigen, kleine samenwerkingsverbanden binnen grote teams te realiseren, beter samenspel tussen rollen en functies te organiseren en vernieuwend te werken. Met de ontwikkelagenda is wat Heeres betreft ‘een mooi punt op de horizon’ neergezet. Eind dit jaar presenteert hij een realisatieagenda voor de komende twee jaar.

Energie

De planning van die agenda is ambitieus en uitdagend, maar Heeres is de eerste om er op te wijzen dat de energie die nodig is voor de gevraagde veranderingen komt van de ideeën uit de basisteams. Enthousiast laat hij de overzichtspagina op het intranet van de politie zien met voorbeelden van initiatieven uit het land. De ‘digitale wijkagent’, het ‘pop-up politiebureau’ en ‘rent a cop’ zijn slechts een paar van de voorbeelden. Heeres: “Kijk, daar zitten de collega’s op te wachten. 2019 wordt trouwens het jaar van ‘gluren bij de buren’. Als je ziet hoe het bij een ander team werkt, kun je daar weer van leren. Wil je bijvoorbeeld weten wat ‘rent a cop’ is, dan kun je tips, handleidingen, een contactpersoon en youtubefilmpjes vinden op die intranetpagina. Voor de pop-up politiebureaus hebben we pakketten gemaakt die voor alle basisteams beschikbaar zijn. Als je een evenement hebt, kun je daar bijvoorbeeld zo’n pop-up bureau neerzetten.” Voor Heeres is het van belang dat goede nieuwe ideeën ook beklijven. “We staan open voor alle nieuwe ideeën en start-ups, maar hopen natuurlijk dat ze breder inzetbaar zijn en het scale-ups worden.” Heeres licht toe dat hij voor de versterking van het gebiedsgebonden politiewerk ook de samenwerking intensiveert met het onderwijs, zoals universiteiten en de Politieacademie, en ook de wetenschap. “We willen de effectiviteit van nieuwe initiatieven ook meten en ‘evidence based’ werken. We faciliteren ideeën die op minimaal drie plekken uitgeprobeerd worden om de toepasbaarheid te beoordelen.”

Slimmer organiseren

Het versterken van het lokale politiewerk vraagt ook aandacht voor de politieorganisatie en werkwijzen intern. “We hebben bijvoorbeeld debitcards uitgereikt in meer dan 100 van de 167 teams”, aldus Heeres. “Dan hebben teams lokaal zelf ook wat financiele armslag en kunnen ze direct zaken regelen. Hoeven ze bijvoorbeeld niet drie dagen op bestelde flesjes drinken te wachten als ze die nodig hebben.” Heeres vertelt: “Een belangrijke interne opgave is om de teamchefs beter in positie te brengen en hen meer te ontlasten. We denken daarom ook na over de ondersteuning van de teamchef bij hun vele beheerstaken. En het gaat er ook om hoe je het werk organiseert. Om aangiftes bij mensen thuis te kunnen afnemen hebben we Chromebooks uitgedeeld. Dit maakt dat teams mobieler kunnen werken. Ik zie ook de druk die incidentafhandeling legt op de wijkagenten. Daarom wil ik ook bekijken hoe het proces van incidentafhandeling beter, misschien anders in te bedden is in de organisatie. Kijk, de algehele capaciteitsdruk zal ik nooit weg kunnen halen. Ik kan wel faciliteren dat teams het werk zelf slimmer gaan organiseren met behulp van elkaar. Er is bijvoorbeeld een team in het oosten van het land dat een actie had opgezet om de werkvoorraden weg te werken. Die heb ik gevraagd om dat aan andere teams te laten zien. Dat geeft zo veel kracht en energie. Als zo’n idee uiteindelijk over 20, 30 of 50 teams in het land wordt verspreid dan is dat toch geweldig?”

Ondersteunen

Heeres beseft dat het absorptievermogen binnen de basisteams sinds de reorganisatie behoorlijk is aangesproken. Heeres: “Daarom is de veranderagenda bottom-up ingezet en niet top down. Wijkagenten zijn daar al heel actief in, maar je ziet ook hele teams vernieuwend werken op verschillende plekken. Die spreken met elkaar. Als portefeuillehouder zeg ik niet: ‘dit móet je doen’, maar: ‘ga eens ergens anders kijken en vertel me waar ik je mee kan ondersteunen’. Daar komt de energie vandaan. Landelijk zorgen we ervoor dat het politiedienstencentrum steeds meer kan voorzien in maatwerk. En dat we dat snel kunnen regelen. We ondersteunen de veranderopgave lokaal ook met verandercoaches als teamchefs dat willen en we leren teams agile, wat veranderen in kleine stapjes betekent, te werken. We maken gebruik van het LPPW (landelijk platform professie wijkagenten) en de teamchefsnetwerken. We stimuleren de teamchefs bijvoorbeeld na te denken over de vraag wat ze nodig hebben om als team meer wendbaar te zijn. Let wel: het gebeurt allemaal op basis van vrijwilligheid én op basis van de lokale behoefte.”

Realisatie

Dit najaar organiseerde de politie drie burgemeestersconferenties over de doorontwikkeling van het gebiedsgebonden politiewerk. “Daar kwamen zestig goede ideeën uit naar voren; een heel mooie opbrengst.” Heeres raadt burgemeesters aan om regelmatig eens met een wijkagent of teamchef om tafel te gaan zitten om uit te wisselen wat de ontwikkelingen in de wijk zijn en welke aanpassingen dat vraagt. “Gewoon om goed mee te kunnen bewegen met de samenleving. Met elkaar spreken over de lokale behoefte en ontwikkelopgave. Ik zou het mooi vinden als burgemeesters daar ruimte en tijd voor maken. De verantwoordelijkheid voor de versterking van het gebiedsgebonden werken ligt uiteindelijk in de lijn, bij politiechefs en teamchefs. Mijn taak is om te agenderen, de lokale veranderbehoefte te faciliteren en te helpen de ontwikkeling te realiseren. Wat wij doen is de kracht van het idee neerzetten.”